Sytuacja epidemiologiczna wymusiła opracowanie szczegółowych wytycznych dla fizjoterapeutów dotyczących prowadzenia fizjoterapii stacjonarnej [1] Zawierają one m.in. zalecane środki ochrony indywidualnej, postępowanie w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia zakażenia u pacjenta lub fizjoterapeuty, zalecenie przeprowadzania ankiet kwalifikacyjnych, mierzenia temperatury, zachowywania dystansu, sposób rejestracji i przebiegu wizyty domowej. Zaleca się też, w miarę możliwości, pracę indywidualną z pacjentem [2]. Te obostrzenia stały się uciążliwym, ale niezbędnym elementem codziennej pracy fizjoterapeutów.
Nie ulega wątpliwości, że w czasach epidemii telemedycyna zaczęła odgrywać istotną rolę w zapewnieniu pacjentom dostępu do ochrony zdrowia. Nie inaczej jest w przypadku fizjoterapeutów. Rozporządzenia Rady Ministrów ograniczające rehabilitację jako jeden z wyjątków podawały prowadzenie jej za pomocą systemów teleinformatycznych [3], [4], [5]. Ustawa z dnia 25 września 2015 o zawodzie fizjoterapeuty nie zawiera przepisów dotyczących wykorzystania telemedycyny przez fizjoterapeutów [6], fizjoterapeuci jednak mogą wykonywać swój zawód na odległość na podstawie przepisów ogólnych dotyczących działalności leczniczej. Obecnie istnieje możliwość rozliczania telerehabilitacji w ramach NFZ, natomiast problemem pozostaje niska wycena tego rodzaju świadczeń [7]. Wizytę terapeutyczną w ramach telemedycyny stanowi zarówno wizyta fizjoterapeutyczna jak i czynne zabiegi kinezyterapeutyczne wykonywane pod nadzorem wideo [8]. Brakuje polskich wytycznych dotyczących standardów prowadzenia telerehabilitacji w różnych schorzeniach, najbardziej ugruntowaną pozycję ma hybrydowa telerehabilitacja kardiologiczna [9].
Rola fizjoterapii w leczeniu chorych na COVID-19
Pacjenci z ciężkim przebiegiem COVID-19 wymagają hospitalizacji i w części przypadków, mechanicznej wentylacji [10]. W połączeniu z długotrwałym unieruchomieniem wiąże się to z poważnymi konsekwencjami: upośledzeniem czynności płuc, osłabieniem wydolności fizycznej i siły mięśniowej zaburzeniami funkcji poznawczych, zaburzeniami połykania [11]. W takich przypadkach fizjoterapia jest integralną częścią opieki nad pacjentem i obejmuje: optymalizację oddechu, zapobieganie skutkom unieruchomienia i mechanicznej wentylacji, a w następnych etapach uruchamianie i mobilizowanie pacjenta [12]. Pacjenci, u których po zakończonej hospitalizacji utrzymują się zaburzenia układu oddechowego lub osłabienie siły mięśniowej, powinni kontynuować fizjoterapię [13].
W przypadku niewentylowanych pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID-19 zastosowanie znajduje fizjoterapia oddechowa mająca na celu zmniejszenie objawów duszności, niepokoju czy objawów depresji, przeciwdziałanie powikłaniom wynikającym z unieruchomienia, utrzymanie sprawności fizycznej, a tym samym poprawę jakości życia [14].
WHO przygotowało także broszurę informacyjną dla pacjentów po zakończeniu hospitalizacji na temat samodzielnej rehabilitacji: radzenia sobie z dusznością czy ćwiczeń poprawiających wydolność fizyczną [15].
Fizjoterapeuta przedsiębiorca
Ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej umożliwiła wykonywanie zawodu fizjoterapeuty w formie indywidualnej lub grupowej praktyki zawodowej [16]. Wzmocniło to pozycję zawodu fizjoterapeuty w systemie ochrony zdrowia, wcześniej praktyki lekarskie mogli już prowadzić lekarze i pielęgniarki. Z drugiej strony, prowadzenie własnej działalności gospodarczej związane jest z obowiązkiem rejestracji praktyki, większą odpowiedzialnością cywilną i rozliczeniem z ZUS. Szczególnie to ostatnie staje się dodatkowym obciążeniem w momencie związanego z pandemią kryzysu ekonomicznego.
Z pomocą przychodzą tzw. “tarcze antykryzysowe”, w tym najnowsza “tarcza branżowa”/”tarcza antykryzysowa 6.0.” [17]
Na podstawie “tarczy branżowej” podmioty wykonujące działalność leczniczą w zakresie działalności fizjoterapeutycznej mogą skorzystać z następujących form pomocy:
- jednorazowego świadczenia postojowego o wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- jednorazowej dotacji na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej do wysokości 5 tysięcy złotych,
- zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, na fundusze pozaubezpieczeniowe za listopad 2020 r.
- dofinansowania wynagrodzeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (maksymalna kwota to 2 tysiące złotych dofinansowania do pensji jednego pracownika przez łączny okres 3 miesięcy kalendarzowych),
- przedłużenie terminów płatności podatków od nieruchomości.
W większości przypadków ze wsparcia mogą skorzystać osoby, które na dzień 30 września prowadziły działalność gospodarczą w zakresie działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń w ramach lecznictwa uzdrowiskowego (86.10.Z) lub realizowanej w trybie stacjonarnym rehabilitacji leczniczej (86.90.A) i których przychód w październiku lub listopadzie 2020 r. był niższy o min. 40% w porównaniu do przychodu w analogicznych miesiącach poprzedniego roku. Zachęcamy do zapoznania się z terminami i warunkami poszczególnych form pomocy dla przedsiębiorców, w tym fizjoterapeutów prowadzących praktykę zawodową [18].
Bez wątpienia pandemia zmieniła rzeczywistość wszystkich. Także środowisko fizjoterapeutów stanęło przed nowymi wyzwaniami, pojawiły się nowe obawy. Lęk może budzić zmienność rozporządzeń dotyczących wykonywania zawodu, brak stabilności finansowej czy ryzyko zakażenia SARS-CoV-2.
W odpowiedzi na te obawy, TU INTER Polska przygotował dodatkową ochronę ubezpieczeniową dla środowiska medycznego, w tym również dla fizjoterapeutów, którzy chcą zadbać o bezpieczeństwo finansowe swoich najbliższych, w przypadku gdyby zostali ofiarami COVID-19.
Informacje na temat ubezpieczenia dla Fizjoterapeutów znajdują się pod linkiem: https://interpolska.pl/sluzba-zdrowia/fizjoterapeuta/
Informacje na temat możliwości uzyskania ochrony ubezpieczeniowej w ramach akcji “INTER Pracownikom Medycznym w czasie pandemii” znajdą Państwo poniżej: https://interpolska.pl/pracownikom-medycznym/.