Fizjoterapia w Polsce rozwija się dynamicznie, co znajduje odzwierciedlenie w oczekiwaniach fizjoterapeutów wobec swoich kompetencji zawodowych. Wyniki badania przeprowadzonego w 2024 roku, z udziałem 1282 czynnych zawodowo fizjoterapeutów z całego kraju, pozwalają lepiej zrozumieć potrzeby tej kluczowej grupy zawodowej w systemie ochrony zdrowia.
Informacje ogólne na temat badania
Badanie zostało zrealizowane techniką CAWI (Computer-Assisted Web Interview) zespół badawczy MedMedia w dniach od 29 października do 18 listopada 2024 roku. Badanie miało charakter ogólnopolski. Udział w nim wzięli fizjoterapeuci reprezentujący wszystkie województwa, wszystkie typy wykształcenia (technik fizjoterapii, licencjat fizjoterapii, magister fizjoterapii i magister fizjoterapii ze specjalizacją). W celu zwiększenia reprezentatywności wyników badania uzyskane dane zostały poddane standaryzacji względem płci, poziomu wykształcenia, województwa oraz prowadzenia praktyki fizjoterapeutycznej. Dzięki zastosowaniu wspomnianej procedury, a także reprezentatywnemu charakterowi przeprowadzonego badania, prezentowane w raporcie wyniki mogą być traktowane nie tylko jako odnoszące się do przebadanych osób, ale jako właściwe dla całej społeczności czynnych zawodowo fizjoterapeutów w Polsce.
Po usunięciu odpowiedzi silnie niepełnych ostateczną liczebność próby stanowiło 1 282 czynnych zawodowo fizjoterapeutów.
Dążenie do poszerzenia kompetencji
Ponad 80% fizjoterapeutów biorących udział w badaniu jest zdania, że zawód ten wymaga dodatkowych uprawnień.
Struktura odpowiedzi na pytanie, czy fizjoterapeuci powinni uzyskać nowe kompetencje zawodowe:
Najczęściej wskazywaną potrzebą jest możliwość wystawiania skierowań na badania obrazowe, co poparło aż 87,7% respondentów. Fizjoterapeuci dostrzegają również potrzebę możliwości kierowania pacjentów do innych specjalistów (79%) oraz wystawiania krótkoterminowych zwolnień z pracy (56,6%). Propozycje te odzwierciedlają konieczność większej samodzielności w pracy z pacjentami oraz skrócenia ścieżki diagnostycznej. Jednocześnie 51,4% respondentów uważa, że w zakres ich kompetencji powinno wchodzić rekomendowanie miejscowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych dostępnych bez recepty (OTC). Mniej niż 40% badanych opowiada się za możliwością przepisywania wybranych leków na receptę. Dane te świadczą o dążeniu do rozszerzenia kompetencji, które pozwolą fizjoterapeutom skuteczniej wspierać pacjentów, szczególnie w sytuacjach nagłych lub wymagających szybkiej interwencji.
Częstość wskazań przez badanych, które czynności powinny zostać dodane do kompetencji zawodowych fizjoterapeutów w Polsce:
Znaczenie leków OTC w praktyce fizjoterapeutycznej
W badaniu podkreślono również znaczenie stosowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych OTC w terapii. Zdecydowana większość fizjoterapeutów (91%) deklaruje, że rekomenduje te preparaty swoim pacjentom – 24% robi to często, 43% czasami, a 24% rzadko. Tylko 5% badanych stwierdziło, że nigdy nie rekomenduje leków OTC.
Ocena fizjoterapeutów czy leki przeciwbólowe i przeciwzapalne OTC są pomocne przy stosowaniu terapii fizjoterapeutycznej:
Struktura odpowiedzi fizjoterapeutów na pytanie, czy rekomendują swoim pacjentom leki przeciwbólowe i przeciwzapalne OTC?:
Częstość rekomendowania przez fizjoterapeutów swoim pacjentów leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych OTC:
Najczęściej wskazywanymi sytuacjami, w których fizjoterapeuci zalecają stosowanie takich preparatów, są:
- urazy, kontuzje i przeciążenia (84%),
- stany zapalne (81%),
- nagły ból (43%),
- sytuacje po zabiegach medycznych lub chirurgicznych (34%).
Struktura odpowiedzi na pytanie w jakich przypadkach fizjoterapeuci zalecają swoim pacjentom stosowanie leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych OTC:
Te dane podkreślają, jak istotną rolę, w opinii fizjoterapeutów, mogą odgrywać leki OTC w leczeniu urazów i bólu, szczególnie w kontekście ich dostępności oraz skuteczności w łagodzeniu objawów.
Umiejscowienie dolegliwości a rekomendacje
Rekomendacje dotyczące stosowania leków OTC są najczęściej wydawane w przypadku urazów kończyn dolnych, takich jak stawy (78%) czy mięśnie (47%). Fizjoterapeuci zalecają ich stosowanie także przy problemach z plecami (62%), stopami lub stawem skokowym (56%) oraz barkami (47%).
Struktura odpowiedzi na pytanie na temat umiejscowienia urazów, przy których fizjoterapeuci rekomendują stosowanie leków OTC:
Rola Stowarzyszenia Fizjoterapia Polska w promowaniu zmian
Stowarzyszenie Fizjoterapia Polska od lat działa na rzecz podnoszenia prestiżu zawodu fizjoterapeuty oraz poprawy warunków pracy tej grupy zawodowej. Wyniki badania wyraźnie wskazują na konieczność poszerzenia kompetencji fizjoterapeutów, co może przyczynić się do jeszcze większej skuteczności ich działań.
Stowarzyszenie aktywnie angażuje się w promowanie propozycji legislacyjnych dotyczących uprawnień zawodowych fizjoterapeutów. Organizacja prowadzi także działania edukacyjne i szkoleniowe, mające na celu zwiększenie świadomości społecznej oraz profesjonalne przygotowanie fizjoterapeutów do wykonywania nowych zadań.
Dzięki wsparciu środowiska fizjoterapeutów oraz współpracy z instytucjami odpowiedzialnymi za kształtowanie polityki zdrowotnej w Polsce, Stowarzyszenie Fizjoterapia Polska dąży do stworzenia warunków, które umożliwią fizjoterapeutom jeszcze skuteczniejsze wspieranie pacjentów. Wspólne działania w tym zakresie stanowią klucz do dalszego rozwoju zawodu i umacniania jego pozycji w systemie ochrony zdrowia.
Wnioski
Badanie dostarcza wielu cennych informacji o kierunkach rozwoju zawodu fizjoterapeuty w Polsce. Rosnące zapotrzebowanie na dodatkowe kompetencje, takie jak wystawianie skierowań czy możliwość rekomendowania leków OTC, świadczy o dynamicznej zmianie charakteru pracy fizjoterapeutów.
Rozwój tych kompetencji nie tylko zwiększy efektywność leczenia pacjentów, ale także umocni pozycję fizjoterapeutów jako kluczowych specjalistów w systemie ochrony zdrowia. Wyniki badania powinny stać się podstawą do dalszych dyskusji i działań na rzecz wprowadzenia zmian legislacyjnych, które będą odpowiedzią na potrzeby zarówno pacjentów, jak i fizjoterapeutów.
Firma Teva Pharmaceuticals, która jest producentem i dystrybutorem miejscowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych marki OLFEN we współpracy ze Stowarzyszeniem Fizjoterapia Polska biorą udział w projekcie FizjoKompetencje, gdzie znajdziecie Państwo więcej informacji na temat tego badania.
